Gerum enn betur í flokkun úrgangs

Nýleg þjónustukönnun sveitarfélaga sýnir að um 85% íbúa Akureyrar eru ánægð eða mjög ánægð með þjónustu í tengslum við flokkun og hirðu úrgangs frá heimilum. Sveitarfélagið hefur um árabil verið í forystu hérlendis þegar kemur að endurvinnslu og flokkun, bæði við heimahús og á grenndarstöðvum. Nú er kominn tími til að gera enn betur og með ofurlítið öðrum hætti en verið hefur fram að þessu.

Á komandi ári, 2024, verða næstu skref í flokkun úrgangs innleidd á Akureyri, líkt og kveðið er á um í lögum um meðhöndlun úrgangs sem tóku gildi 1. janúar 2023. Lögin fela í sér að nú skal safna fjórum flokkum úrgangs við hvert heimili í stað tveggja áður.

Þessu fylgir að val íbúa eykst þegar kemur að því hvaða ílát eru fyrir hverja íbúð og einnig hvernig samnýting íláta getur verið fyrir margar íbúðir. Mikilvægt er að valin séu réttu ílátin fyrir hverja íbúð eða hús þar sem tvær eða fleiri íbúðir samnýta ílát. Ástæðan er að einn liður í breyttu kerfi er gjaldskrá sem mun miðast meira við fjölda og stærð íláta ásamt því hversu margar íbúðir samnýta viðkomandi ílát. Þetta gerir það að verkum að sorphirðugjald getur verið mismunandi milli íbúða.

Öllum núverandi tunnum verður skipt út og áætlað er að útskiptin standi yfir frá apríl til júní 2024. Leitast verður við að íbúar finni sem minnst fyrir breytingunum og sett er í algjöran forgang að röskun á daglegum venjum þeirra verði óveruleg.

Síðar í haust verða íbúafundir í öllum hverfum bæjarins þar sem breytingarnar verða ítarlega kynntar ásamt öllum þeim valmöguleikum sem í borði verða. Íbúar húsa sem í eru tvær eða fleiri íbúðir eru sérstaklega hvattir til að mæta.

Á hverju heimili verður fjórum úrgangsflokkum safnað:

Urðun á blönduðum úrgangi

Einn þáttur í bættri flokkun er að draga sem allra mest úr urðun úrgangs en því miður verður blandaður úrgangur áfram urðaður. Með þetta í huga er mikilvægt að flokka lífrænan úrgang, pappír og plast í rétt ílát. Dæmi um blandaðan úrgang er dömubindi, blautklútar, bleiur, ryksugupokar, sígarettustubbar og úrgangur frá gæludýrum.

Sérbýli

Svokallað grunnmengi íláta, sem í eru tvær tvískiptar tunnur, verður við hvert sérbýli ef viðkomandi íbúar óska ekki eftir öðrum ílátum sem í boði eru, t.d. minni, stærri eða fleiri. Sérbýli eru t.d. einbýli, flest tveggja til fjögurra íbúða hús og mörg raðhús.

Hafið í huga að þessa tvær tunnur ættu að passa í stöðluð tunnugerði.

Tunnurnar eru 240 lítra tvískipt tunna fyrir matarleifar og blandaðan úrgang og 360 lítra tvískipt tunna fyrir pappír og plast.

Tvískiptri tunnu er alltaf skipt jafnt til helminga fyrir þá úrgangsflokka sem í hana fara.

Fjölbýli

Fjölbýlishús sem eru allt frá tveggja íbúða húsum upp í kubbahús, raðhús og blokkir þurfa mjög mismunandi margar eða stórar tunnur, ker eða gáma.

Mikilvægt er að íbúar og oft húsfélög skoði vel þá valmöguleika sem í boði eru og geta oft sameinist um notkun á ílátum og þannig haldið kostnaði í lágmarki og ekki síður sjónrænum áhrifum færri íláta.

Þegar íbúðir sameinast um notkun á ílátum verður talað um þyrpingar íbúða og hin sameiginlegu ílát kölluð fjargámar.

Dæmi um sameiginleg ílát í fjölbýli

Fyrir 8 til 10 íbúðir:

Fyrir 3-4 íbúðir:

Fyrir 2 íbúðir:

Fjargámar – Þyrpingar íbúða fjölbýlishúsa um samnýtingu á stærri ílátum

Í mörgum stökum blokkum samnýta íbúðir undantekningalaust stærri ílát og í öðrum fjölbýlishúsum getur einnig verið skynsamlegt að hafa sama háttinn á. Í báðum tilfellum verður að stofna þyrpingu um fjargáma. Þegar fleiri en eitt hús standa saman á einni lóð, eins og mörg dæmi erum um á Akureyri, er einnig auðvelt að mynda þyrpingu um fjargáma sem standa þá einnig á hinni sameiginlegu lóð og einfaldar söfnun úrgangs. Fjargámar fjölbýlishúsa munu alltaf standa innan lóðar viðkomandi húsa.

Hvað svo?

Ítarlegar upplýsingar varðandi innleiðingu og fyrirkomulag hirðu úrgangs frá heimilum verður innan skamms kynnt með ítarlegum hætti.

Þar verður til að mynda að finna:

• Ítarlegur „spurt og svarað“ listi um hirðu við heimili (sorphirðudagatal)
• Upplýsingar um hvert íbúar skulu snúa sér með spurningar og til að fá almenna aðstoð
• Tímasetning innleiðingar – Hvenær fæ ég ný ílát?
• Valmöguleikar íbúa til að skipta út ílátum og velja ílát miðað við þarfir
• Listi yfir ílát sem í boði verða og stærð þeirra
• Aðgengi að reiknivél þar sem íbúar geta skoða hagræði af stofnun þyrpinga um fjargáma
• Hvernig stofnun þyrpinga um fjargáma fer fram
• Möguleikar varðandi djúpgáma
• Breytt fyrirkomulag grenndargáma
• Breytt fyrirkomulag gámasvæðis (safnsvæði)
• Og margt, margt fleira