Ýmsar upplýsingar um daggæslu í heimahúsum

Hlusta

Spurningar og svör - smellið hér

Daggæsla barna í heimahúsum er leyfisskyld starfsemi:
Daggæsla barna í heimahúsum er leyfisskyld. Rekstrarleyfi veitir Gæða-og eftirlitsstofnun velferðarmála, að fenginni umsögn fræðslu-og lýðheilsusviðs Akureyrarbæjar, í samræmi við reglugerð um daggæslu í heimahúsi nr. 907/2005. Þegar um er að ræða daggæslu með sex börn eða fleiri, þarf jafnframt starfsleyfi heilbrigðisnefndar sveitarfélags í samræmi við reglugerð um hollustuhætti nr. 941/2002

Niðurgreiðsla á daggæslugjöldum:

Foreldrar sem eiga lögheimili í Akureyrarbæ og nýta þjónustu dagforeldra, geta sótt um niðurgreiðslu á daggæslugjöldum. Niðurgreiðsla felur í sér að gerður er þríhliða þjónustusamningur milli dagforeldra, foreldra og Akureyrabæjar. Í honum fellst að sett er hámarksgjald fyrir 8 tíma daggæslu og inniheldur hámarksgjald greiðslur fyrir gæslu, viðhalds-og leikfangakostnað. Sjá nánar hér

Haustið 2019 ákvað bæjarstjórn Akureyrarbæjar að jafna kostnað foreldra sem nýta þjónustu dagforeldra til jafns við þá foreldra sem nýta þjónustu leikskóla. Þessi aukna niðurgreiðsla kemur til framkvæmda um mánaðarmótin eftir að barn hjá dagforeldri nær 12 mánaða aldri.

Eftir eins árs reynslutíma eiga dagforeldrar rétt á niðurgreiðslum fyrir allt að 10 veikindadögum á ári. Með undirskrift sinni á sérstakt yfirlitsblað, staðfesta foreldrar mánaðarlega forföll dagforeldra og/eða umsamin dvalartíma. Mikilvægt er að foreldrar kynni sér markmið og tilgang undirskriftar sinnar á yfirlitsblaðið sjá nánar hér í lið 3.

Þjónustustig dagforeldra:
Daggæsla í heimahúsi á að vera góð og uppbyggileg starfsemi, rekin af fagmennsku og umhyggju.

Að velja dagforeldri:
Foreldrar hringja í dagforeldra og kanna möguleika á plássi.

Mikilvægt er að hafa samband við dagforeldra með góðum fyrirvara.
Mikilvægt er að fá tíma hjá dagforeldri til að skoða aðstæður daggæslunnar, áður en gengið er frá samningum um daggæslu barns.
Foreldrum er ráðlagt að kynna sér vel þá þjónustu sem í boði er og kanna aðstæður á daggæslunnar, t.d. leikaðstöðu bæði úti og inni, hvíldaraðstöðu og leikfangakost.

Eftirfarandi spurningar gæti verið gott að hafa í huga.

Hvar er börnunum ætlað leikrými, hvíldarrými?
Hvernig er útivistaraðstaðan?
Hentar húsnæðið ykkar kröfum hvað varðar hlýleika og snyrtimennsku?
Er leikfangakosturinn hæfilegur og hentugur?
Eru góðar aðstæður til að geyma fatnað, töskur og annað sem fylgir börnunum.

Hvernig geta foreldrar vitað hvort dagforeldri sé með gilt leyfi?
Allir dagforeldrar sem starfa á Akureyri hafa hafa leyfisbréf frá Gæða-og eftirlitsstofnun velferðarmála eða frá Akureyrarbæ. Ef leyfisbréfið er ekki sýnilegt skaltu biðja um að fá að sjá það. Á leyfisbréfinu kemur fram gildistími leyfis ásamt upplýsingum um fjölda barna sem leyfið gildir fyrir.

Mikilvægi góðrar aðlögunar:
Aðlögun barns hjá dagforeldri getur skipt sköpum fyrir líðan þess í daggæslunni. Barnið er að fara úr aðstæðum sem það þekkir og er öruggt í, frá foreldrum sínum yfir í daggæslu þar sem þau þurfa, jafnvel í fyrsta sinn, að deila athyglinni með allt að fjórum öðrum börnum. Það er því mjög eðlilegt að börnin bregðist misjafnlega við. Sum eru ósátt til að byrja með og mótmæla látlaust meðan önnur una glöð við sitt. Mikilvægt er að horfa í þarfir barnsins því barnið þarf að geta treyst þessu nýja umhverfi áður en það sleppir hendi af foreldrunum.

Samskipti við dagforeldra:
Mikilvægt er að dagforeldrar og foreldrar stuðli að góðum samskiptum. Ef upp koma vangaveltur eða spurningar varðandi atvik eða aðbúnað í daggæslunni er mikilvægt að foreldrar ræði það við dagforeldrið sem fyrst. Ef foreldrum og dagforeldrum tekst ekki að leysa úr málum er báðum aðilum velkomið að hafa samband við ráðgjafa á fræðslu- og lýðheilsusviði.

Barnafjöldi:
Leyfilegur barnafjöldi hjá dagforeldri er allt að fjórum börn samtímis fyrsta árið. Að því loknu er heimilt að veita leyfi fyrir einu barni til viðbótar. Þó þannig að eigi skulu vera á heimilinu fleiri en tvö börn undir eins árs aldri að jafnaði.

Innra eftirlit:
Daglegt eftirlit er í höndum foreldra/forráðamanna: Dagforeldri ber að sjá til þess að allur aðbúnaður sé í samræmi við lög og reglugerðir en verði foreldrar/forráðamenn varir við að umönnun og aðbúnaði barnsins sé ábótavant er þeim skylt að tilkynna það ráðgjafa á fræðslu- og lýðheilsusviði sbr. reglugerð um daggæslu barna í heimahúsi í síma 460-1453

Ytra eftirlit:

Öryggiseftirlit: Eftirlitsaðili frá fræðslu-og lýðheilsusviði fer að lágmarki tvisvar á ári í óboðaðar heimsóknir í hverja daggæslu. Öryggiseftirlit kannar og skráir ástand öryggismála, fjölda barna í gæslu, tryggingar o.fl. sem snýr að leyfisskildri starfsemi.

Innra eftirlit: Mánaðarlega skila dagforeldrar yfirliti yfir þau börn sem eru í umsjá þeirra, með staðfestingu foreldra. Með undirskrift sinni eru foreldrar að staðfesta umsaminn dvalartíma og jafnframt forföll dagforeldra í mánuðinum. Mánaðarleg skil þessa lista ásamt þríhliða þjónustusamningi eða samþykktri niðurgreiðslubeiðni er forsenda þess að niðurgreiðsla sé veitt.

Ráðgefandi eftirlit: Ráðgjafar frá fræðslu-og lýðheilsusviði fara að lágmarki í tvær heimsókir í hverja daggæslu á hverju ári. Annars vegar er um ræða boðaða heimsókn og hins vegar óboðaða. Í þessum heimsóknum er farið yfir ákveðin gögn sem er liður í leyfisskyldri starfsemi ásamt því að veita ráðgjöf og stuðning í starfi. Dagforeldrar hafa jafnframt aðgang að ráðgjöfum fræðslu- og lýðheilsusviðs utan þessara heimsókna og geta óskað eftir fleiri heimsóknum / ráðgjöf ef þurfa þykir.

Foreldrar/forráðamenn hafa einnig aðgang að ráðgjöfum fræðslu- og lýðheilsusviðs og geta óskað eftir samtali eða ráðgjöf.

Upplýsingar frá foreldrum:
Rafræn viðhorfskönnun er send út til foreldra einu sinni ári. Tilgangur hennar er að afla með formlegum hætti upplýsinga um viðhorf foreldra til daggæslu barnsins. Mikilvægt er að foreldrar svari könnuninni svo hægt sé að vinna með niðurstöður til að bæta þjónustuna.

Hér fyrir neðan er að finna svör við nokkrum algengum spurningum sem fræðslu- og lýðheilsusviði Akureyrarbæjar hefur borist undanfarin ár.

Hver er réttur hvers?

Áður en gæsla hefst er mikilvægt að foreldrar og dagforeldrar fari yfir hver sé ábyrgð hvors aðila um sig meðan á dvöl barnsins í gæslunni stendur.

Hvað á ég að borga fyrir daggæsluna?

Dagforeldri er sjálfstætt starfandi og hefur tiltæka gjaldskrá fyrir vinnu sína. Þjónustusamningur milli Akureyrarbæjar og dagforeldra tekur m.a. til þess að sett er þak á gjöld til dagforeldra fyrir allt að 8 tíma dvöl. Dagforeldrar hafa rétt á að vera með frjálsa gjaldskrá fyrir tímann sem fer fram yfir 8 stundir daglega, fyrir yfirvinnu, eftirvinnu og vanefndir. Dagforeldrar hafa einnig frjálsa gjaldskrá fyrir fæði.

Hvenær á ég að borga?

Greiðsla fyrir daggæslu er innheimt fyrirfram. Afsláttur vegna frídaga (eftir að frítökurétti félaga dagforeldra líkur) er reiknuð eftir á.

Eiga dagforeldrar rétt á veikindadögum eða frídögum?

Samningur milli dagforeldra og foreldra sem Félög dagforeldra hafa samið, getur gert ráð fyrir ákveðnum réttindum og skyldum dagforeldra. Foreldrum er því bent á að kynna sér vel samninga áður en skrifað er undir þá.

Af hverju þarf ég að kvitta á yfirlitsblað í hverjum mánuði?

Samkvæmt reglugerð um daggæslu í heimahúsi ber dagforeldrum að skila mánaðarlegum upplýsingum um börn í gæslu. Yfirlitsblaðið er liður í að uppfylla þau skilyrði ásamt því að vera liður í eftirlitshlutverki sveitarfélagsins. Akureyrarbær og dagforeldrar hafa samið um að dagforeldrar eigi rétt á niðurgreiðslu fyrir allt að 10 daga á hverju almanaksári vegna eigin veikinda. Með undirskrift sinni á yfirlitsblaðið eru foreldrar að staðfesta að allar upplýsingar um starfstíma og fjarverur dagforeldra séu réttar.

Hvenær hefst niðurgreiðslan?

Niðurgreiðsla til einstæðra foreldra getur hafist þegar börn þeirra ná 6 mánaða aldri en niðurgreiðsla til giftra foreldra og foreldra í sambúð getur hafist þegar börn þeirra ná 10 mánaða aldri.

Af hverju geta börnin ekki verið inni eftir veikindi?

Samkvæmt ráðleggingum frá heimilislæknum eiga börn að dvelja heima hjá sér í 1 – 3 daga eftir veikindi, allt eftir eðli veikindanna. Dagforeldri þarf að geta sinnt útivistarþörf annarra barna sem eru í daggæslunni og því er ekki hægt að sinna ef börn eru inni eftir veikindi.

Hvenær á dagforeldri að tilkynna forföll eða veikindi?

Í reglugerð um daggæslu í heimahúsum segir að geti dagforeldri af einhverjum ástæðum ekki unnið að daggæslunni skal það tilkynnt foreldrum þegar í stað. Foreldrar bera ábyrgð á barni þann tíma sem dagforeldri getur ekki sinnt starfi sínu. Á sama hátt segir að foreldrum skuli tilkynna dagforeldri um tilfallandi veikindi barns og að óheimilt sé að koma með veikt barn í gæslu.

Af hverju þarf ég að koma með barnið á tilteknum tíma?

Dagforeldrar starfa eftir skipulagi sem felur í sér að þeir reyna að gera svipaða hluti á svipuðum tíma dagsins. Þetta er gert til að barnið læri að þekkja hefðbundnar athafnir í daggæslunni og öðlist þar með öryggi í gæslunni. Því er mikilvægt að foreldrar virði skipulag starfsins til að dagforeldri geti sinnt þessum mikilvægu skyldum.

Af hverju má dagforeldri hafa útidyr á heimilinu sínu læsta á meðan börnin eru í gæslu?

Vinnustaður dagforeldra er jafnframt heimili þeirra og því eðlilegt að þeir setji reglur um umgengni um húsnæðið. Í reglugerð um daggæslu segir að í samskiptum sínum við dagforeldri skulu foreldrar virða það að um heimahús er að ræða.

Hvert á ég að snúa mér ef mér finnst dagforeldrið mitt ekki vera að sinna sínu starfi.

Eðlilegast er að byrja á að ræða við dagforeldrið sjálft. Dagforeldri er í starfi hjá foreldrum og vilja þeir fá að vita ef þeir eru ekki að sinna því þjónustustigi sem foreldrar og dagforeldrar voru ásáttir um við undirritun samnings. Ef foreldri hefur hins vegar áhyggjur af heilsu barns eða aðbúnaði þess í daggæslunni ber honum skilyrðislaust að snúa sér til fræðslu- og lýðheilsusviðs Akureyrarbæjar.

Af hverju þarf barnið að vera með beisli í vagninum í daggæslunni.

Í reglugerð um daggæslu segir að dagforeldri sé skylt að stuðla að öryggi barna í hvívetna, svo sem með því að hafa sjúkrakassa á heimilinu og barnalæsingu á skápum með hættulegum efnum. Nota skal beisli í barnavögnum og háum stólum ásamt því að þegar dagforeldri starfar eitt, ber því að hafa öryggishnapp tengdan öryggisþjónustu. Allt er þetta gert til að tryggja öryggi barnsins í gæslunni.

Barnið mitt þarfnast sérstaks stuðnings, get ég sett það í daggæslu?

Já, en til þess þarf þó að hafa góðan fyrirvara, þar sem hugsanlega þarf að fækka öðrum börnum í daggæslunni til að geta þjónustað barnið eftir þörfum þess. Þegar svo ber undir, er niðurgreitt samkvæmt gildandi reglum, ásamt því að Akureyrarbær greiðir að hluta eða fullu, fyrir að pláss sem ekki nýtist öðru barni. Ákvörðun um tímalengt sem greidd er vegna sérstaktrar umönnunar er í höndum ráðgjafa fræðslu-og lýðheilsusviðs Akureyrarbæjar.

Mega dagforeldrar vera með gæludýr?

Daggæsla fer fram á heimili dagforeldra og það er ekkert í reglugerð um daggæslu sem bannar þeim það. Hins vegar skal dagforeldri, áður en samningur um vistun er gerður, gera foreldrum grein fyrir aðstæðum á heimilinu sem geta haft áhrif á líðan barns, t.d. ef gæludýr er á heimili. Meðhöndlun dýra skal vera í fullu samræmi við dýraverndunarlög og skráningar þeirra í samræmi við reglur Akureyrarbæjar um dýrahald.

Hvað á ég að gera ef ég sé að dagforeldri er með fleiri börn í gæslu heldur en leyfið segir til um.

Í því tilviki ber að tilkynna það þegar í stað til fræðslu- og lýðheilsusviðs. Daggæsla í heimahúsi er leyfisskyld og á leyfisbréfi kemur fram hversu mörg börn leyfið gildir fyrir.

Síðast uppfært 02. nóvember 2023